Meta-eigenschappen en Uitspraken

Meta-eigenschappen en Uitspraken#

Meta-eigenschappen en uitspraken kunnen gebruikt worden om informatie over een concept te kunnen opslaan en weergeven. In de regel worden meta-eigenschappen gebruikt om extra informatie op te slaan bij Klassen, Eigenschappen, en Waardetypen, en zijn Uitspraken handig voor het registreren van extra informatie bij Individuen. Dit is echter geen harde regel, zowel Meta-Eigenschappen als Uitspraken kunnen bij alle soorten concepten geregistreerd worden. 

Meta-eigenschappen en Uitspraken gaan altijd over het concept zelf, niet over de instanties van het concept. Meta-eigenschappen en Uitspraken maken deel uit van de definitie van een concept.  

Meta-eigenschappen#

Een Meta-eigenschap heeft altijd een ‘eenvoudige waarde’ als invulling, zoals een tekst, getal, of waarheidswaarde.  

Bij bijvoorbeeld de klasse ‘Huis’ zouden we de meta-eigenschap ‘Alias’ kunnen verwachten, met als invulling ‘Woning’. Bij concepten van type Eigenschap zou je bijvoorbeeld een Meta-eigenschap invulinstructie kunnen opnemen, waarin staat hoe de eigenschap ingevuld dient te worden. 

Op dit moment is het niet mogelijk om zelf te configureren welke Meta-eigenschappen er in de UI allemaal beschikbaar zijn om gevuld te worden. Dit wordt afgestemd met Support. 

Uitspraken#

Uitspraken zijn ‘geavanceerde meta-eigenschappen’. Ze zijn iets complexer, maar je kunt er ook meer mee bereiken. 

Voor het maken van een Uitspraak heb je altijd drie dingen nodig: 

  • Een concept waarop je de uitspraak wilt registreren 
  • Een eigenschap, die aangeeft wat de Uitspraak communiceert 
  • Een invulling. De invulling van een Eigenschap kan een ‘eenvoudige waarde’ zijn, net zoals bij een Meta-eigenschap, of een ander Concept. 

Stel dat we een enumeratie-als-individuen hebben gemodelleerd. We hebben een Klasse Materiaaltype gemaakt, met de Individuen ‘Hout’ en ‘Baksteen’ die allebei ‘Instantie van’ Materiaaltype zijn. Als we in de OTL de prijs per meter van die verschillende materiaaltypen willen registreren, kan dat door de volgende stappen te ondernemen: 

  1. Maak een nieuwe Waarde aan, en noem het ‘Prijs (€)’. Zorg dat het Type van dit Waardetype ‘Numeriek’ is. 
  1. Maak een nieuwe Eigenschap met de naam ‘Prijs per meter’, met Bereik Type ‘Waarde’ (dus een ‘Kenmerk’). Zet het Domein op de Klasse ‘Materiaaltype’ en Bereik op het Waardetype dat in stap 1 is aangemaakt. 
  1. Bij de klassen ‘Hout’ en ‘Baksteen’ kun je nu een nieuwe Uitspraak toevoegen. Bij ‘Eigenschap’ selecteer je ‘prijs per meter’, en bij de Invulling vul je nu de waarde voor prijs per meter voor dat specifieke materiaaltype in. Voeg de uitspraak toe. 

Geavanceerd gebruik van uitspraken#

Uitspraken kunnen ook gebruikt worden op ander soort concepten dan Individuen, bijvoorbeeld om Klassen uit verschillende ontologieën aan elkaar te relateren. Stel dat je middels de OWL W3C standaard wilt aangeven dat er twee concepten aan elkaar gelijk zijn. Gegeven dat de installatie de top-level klasse owl:Thing en de eigenschap owl:sameAs (domein en bereik zijn allebei owl:Thing) bevat, en je twee concepten ‘Huis’ uit verschillende ontologieën A en B aan elkaar gelijk wilt stellen, dan kun je een uitspraak toevoegen. ‘Huis uit ontologie A’ is dan de klasse waarop je de uitspraak registreert. De Eigenschap van Uitspraak is ‘owl:sameAs’, en de invulling van de uitspraak is de klasse ‘Huis uit ontologie B’.